Kanokaart van Utrecht:

Kanoroute Eiland van Schalkwijk

De Schalkwijkse wetering is de centrale watergang in dit gebied en werd al gegraven in het begin van de 12e eeuw, in opdracht van bisschop Godebald van Utrecht (besluit in 1122). Met de aanleg van de Schalkwijkse wetering kon de moerasachtige wildernis in dit gebied ontwaterd en ontgonnen worden. Godebald is ook degene die het gebied van de Kromme Rijn heeft laten ontginnen en de Vaartsche Rijn van Utrecht naar de Lek heeft laten graven. Hij was dus duidelijk meer dan alleen een kerkelijke leider.

Deze kanoroute is in het verleden ontwikkeld door de gemeente Houten in nauwe samenwerking met de horeca, hoogheemraadschap HDSR, staatsbosbeheer, TKBN en KV De IJsselstreek. Met dank aan Marten de la Vieter voor zijn advies.

© basiskaart: OpenStreetMap

Route:
De route is opgezet als een knooppuntenroute. Je kiest zelf waar je begint, en langs welke punten je wilt varen. Dit kan heel goed met alleen de kaart, maar ook is in de tekst bij elk punt beschreven hoe je van daaruit naar de aansluitende punten kunt gaan.

Lengte:5.6 km. tot 17.8 km.
Als je alleen het rondje vaart langs de punten 8, 10, 3, 4, 5 en terug naar 8, dan ben je 5.6 km. onderweg.
Als je langs alle punten vaart, dan heb je een mooie dagtocht van bijna 18 km. Elke andere afstand die je kunt bedenken is ook mogelijk.

Overdragen:
Overdragen is alleen 3x nodig op het traject langs punt 10 (Polder Blokhoven). Als je alleen bent, dan heb je hier wel een kanokarretje nodig. Als je niet wilt overdragen, dan kun je natuurlijk omvaren door opnieuw langs punt 5 te gaan, maar dat maakt de route minder gevarieerd en minder interessant.

Start:
Je kunt deze route op diverse punten beginnen. Als je met je eigen kano of kajak komt, dan kun je beginnen bij één van de volgende punten:
• (1) Brink Schalkwijk. Vlakbij is de parkeerplaats van een officiële TOP (Toeristisch Overstap Punt), naast het Pannenkoekenrestaurant. Adres: Provincialeweg 1, 3998 JE Schalkwijk. Bij punt 1 staat een detail-kaart met de looproute.
• (9) Lunet aan de Snel. Hier is een ruime parkeerplaats en je hoeft geen weg over te steken. De loopafstand naar het instappunt is wel iets groter dan bij de Brink in Schalkwijk. De auto-route hier naartoe gaat over de smalle Lekdijk, met veel fietsers als het mooi weer is. Bij punt 9 staat een detail-kaart met de looproute.

Kanoverhuur:
Als je een kano wilt huren, dan kun je starten bij een kanoverhuurbedrijf op één van de volgende punten:
• (7) Kanoverhuur Hajé: Restaurant Hajé verhuurt ook kano's. Adres: Waterliniedok 1, 3433 NV Nieuwegein. A27 afslag 28. Telefoon: 088-523 00 00. Klik hier om meer te lezen over kanoverhuur bij Hajé.
• (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg: Fort WKU verhuurt ook kano's. Adres: Lange Uitweg 42A, 3999 WL Tull en 't Waal. Telefoon: 030 634 21 99. Klik hier om meer te lezen over kanoverhuur bij Fort WKU.

Horeca:
• Pand Pannenkoek te Schalkwijk bij punt 1 op de kaart. Adres: Provincialeweg 1, 3998 JE Schalkwijk (U). Telefoon: 030 760 43 93
• Restaurant Jonkheer De Ram bij punt 3 op de kaart. Eigen kanosteiger voor de deur. Adres: Jonkheer Ramweg 22, 3998 JR Schalkwijk. Telefoon: 030 636 8583.
• Restaurant Hajé bij punt 7 op de kaart. Restaurant, cafetaria en kanoverhuur. Adres: Waterliniedok 1, 3433 NV Nieuwegein. A27 afslag 28. Telefoon: 088 523 00 11
• Fort WKU bij punt 8 op de kaart. Theehuis, mini-camping, kanoverhuur en diverse activiteiten op het fort. Adres: Lange Uitweg 42A, 3999 WL Tull en 't Waal. Telefoon: 030 634 21 99

PDF: Klik hier om deze kanoroute als pdf te openen en evt. af te drukken.
De pdf is ook te vinden op de TKBN site. Klik daar op 'KANOROUTES', dan op 'Kanoroutes provincies etc.' en dan op de 'P' achter 'Kanoroute Eiland van Schalkwijk'.

(1) Brink Schalkwijk

Bij de Brink is een kanosteiger. Schuin tegenover de Brink is Pand Pannenkoekenrestaurant met daarnaast een openbare parkeerplaats. Deze parkeerplaats is een TOP (Toeristisch Overstappunt). In het restaurant kunt u behalve eten ook alleen iets drinken.

Op het water bij de Brink: Foto: Marten de la Vieter

Zicht op de brug bij de Brink, met op de voorgrond "De Wasvrouw" (1998) van beeldend kunstenaar Roel Visser: Foto: Marten de la Vieter

Route van (1) Brink Schalkwijk... ...naar punt (2) Kasteeltuin Jonkheer Ram: Vaar onder de brug door, richting het spoor, en ga direct na het spoor linksaf. Na 200 meter kom je bij de kanosteiger van punt (2) Kasteeltuin Jonkheer Ram ...naar punt (3) St.Michaëlkerk: Vaar onder de brug door, richting het spoor, en ga rechtdoor tot aan de grote kerk van Schalkwijk. Dit is punt (3) St.Michaëlkerk Hiernaast: Looproute van de parkeerplaats naar de kanosteiger aan de Brink. De afstand is 140 meter. Je kunt natuurlijk eerst de kano's afladen bij Brink voordat je gaat parkeren.

(2) Kasteeltuin Jonkheer Ram

Adriaen Ram was overtuigd katholiek, en dat was in zijn tijd verboden in Nederland. Hij richtte de ronde toren van zijn kasteel in als schuilkapel, voor zijn familie en voor de bevolking van Schalkwijk. Hij nam de katholieke priester Dirk Jacobszn van der Horst in dienst als huisonderwijzer, maar zijn werkelijke taak was het opdragen van de wekelijkse mis in het geheim. Dit heeft 16 jaar geduurd, totdat het gezag hier een einde aan maakte. In eerste instantie lukte dit niet. De ophaalbrug werd opgetrokken, en de bevolking van Schalkwijk joeg de soldaten weg met hooivorken. De priester kon vluchten naar Vianen met hulp van de bevolking. De maarschalk kwam nog dezelfde dag met meer manschappen terug. Het kasteel werd ingenomen, en Adriaen en zijn vrouw werden gevangen genomen en in Utrecht berecht. Zijn rechten als ambachtsheer werden vervallen verklaard, hij werd voor tien jaar uit het Sticht verbannen, de ronde toren moest afgebroken worden en de ophaalbrug moest vervangen worden door een vaste brug. Adriaen Ram vestigde zich in Vianen, en verkocht de ridderhofstad. Mede dankzij jonkheer Ram is een groot deel van de bevolking van Schalkwijk met trots katholiek gebleven.

Op het informatiebord bij de tuin van Jonkheer Ram staat meer informatie over het kasteel, de geschiedenis en de tuin.

Kanosteiger in de Spoorsloot bij de Kasteeltuin Jonkheer Ram. Op achtergrond de Hervormde kerk van Schalkwijk.

Op 1 november 1868 werd de spoorlijn geopend, die Utrecht met Den Bosch verbond. Deze spoorlijn liep ten oosten van de kern Houten en dwars door de kern Schalkwijk. Beide dorpen kregen een station. Al in 1871 kwam in Schalkwijk een spoorongeluk voor, waarbij één dode viel.

Route van (2) Kasteeltuin Jonkheer Ram...

• ...naar punt (1) Brink Schalkwijk:
  Vaar richting Schalkwijk, en ga rechtsaf onder het spoor door. Na amper 200 meter kom je aan bij de kanosteiger van punt (1) Brink Schalkwijk
• ...naar punt (3) St.Michaëlkerk:
  Vaar richting Schalkwijk, en ga linksaf de Schalkwijkse Wetering op tot aan de grote kerk van Schalkwijk. Dit is punt (3) St.Michaëlkerk

(3) St.Michaëlkerk

Een paar huizen van de kerk vandaan, richting de Brink, is restaurant Jonkheer de Ram. Voor de deur heeft dit restaurant, waar je ook alleen iets kan drinken, zijn eigen kanosteiger:

Nog een foto van de kanosteiger voor Restaurant Jonkheer de Ram, tijdens een eerdere tocht van de KVIJ: Foto: Charles Füss

Route van (3) St.Michaëlkerk...

• ...naar punt (1) Brink Schalkwijk:
  Vaar met de kerk aan je linkerhand de Schalkwijkse Wetering af, onder het spoor door, en dan nog een kleine 200 meter tot aan de kanosteiger van punt (1) Brink Schalkwijk
• ...naar punt (2) Kasteeltuin Jonkheer Ram:
  Vaar met de kerk aan je linkerhand de Schalkwijkse Wetering af tot aan het spoor. Ga voor het spoor rechtsaf richting de kanosteiger van punt (2) Kasteeltuin Jonkheer Ram
• ...naar punt (4) Ridderhofstad Vuylcop:
  Vaar met de kerk aan je rechterhand de Schalkwijkse Wetering af tot een kasteel aan je linkerhand. Dit is punt (4) Ridderhofstad Vuylcop
• ...naar punt (10) Polder Blokhoven:
  Ga bij de kanosteiger tegenover de kerk het water uit en ga tussen de huizen door. Loop zo'n 200 meter tot aan een kleine stuw. Hierachter begint een brede sloot met kanosteiger waar je weer het water in kan, en vaar verder. Aan het einde rechtsaf, en even verder is de kanosteiger van punt (10) Polder Blokhoven

  Kanosteiger tegenover de kerk, en de andere iets verderop waar de brede sloot in polder Blokhoven

(4) Ridderhofstad Vuylcop

Route van (4) Ridderhofstad Vuylcop... ...naar punt (3) St.Michaëlkerk: Vaar met het kasteel aan je rechterhand de Schalkwijkse Wetering af tot de grote kerk van Schalkwijk. Dit is punt (3) St.Michaëlkerk ...naar punt (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering: Vaar met het kasteel aan je linkerhand de Schalkwijkse Wetering af tot een breed kanaal aan je linkerhand. Dit is punt (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering

Foto: Charles Füss

(5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering

Nabij de hoek van het Inundatiekanaal en de Schalkwijkse Wetering is onderstaande brug. Foto: Charles Füss

Fruitbomen in het voorjaar, langs het Inundatiekanaal: Foto: Marten de la Vieter

Peddelen in de Schalkwijkse Wetering: Foto: Marten de la Vieter

Varen op het Inundatiekanaal: Foto: Marten de la Vieter

Donkere wolkden boven het Inundatiekanaal: Foto: Marten de la Vieter

Route van (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering...

• ...naar punt (4)  Ridderhofstad Vuylcop:
  Vaar met het Inundatiekanaal aan je rechterhand over de Schalkwijkse Wetering richting Schalkwijk tot een oud kasteel aan je rechterhand. Dit is punt (4) Ridderhofstad Vuylcop
• ...naar punt (6) Verdronken Bos:
  Vaar met het Inundatiekanaal aan je linkerhand over de Schalkwijkse Wetering tot aan de kanosteiger van punt (6) Verdronken Bos
• ...naar punt (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg:
  Vaar over het Inundatiekanaal tot aan het fort. Het Inundatiekanaal gaat achterlangs het fort, maar je kunt ook om het fort heen varen. De kanosteiger aan de linkerkant van het Inundatiekanaal is punt (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg

(6) Verdronken Bos

Verdronken bos: Foto: Marten de la Vieter

Foto: Charles Füss

Kanosteiger bij het Verdronken Bos, met zitbankje! Foto: Marten de la Vieter

Route van (6) Verdronken Bos...

• ...naar punt (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering:
  Vaar met het Verdronken Bos aan je rechterhand over de Schalkwijkse Wetering tot aan punt (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering
• ...naar punt (7) Kanoverhuur Hajé:
  Vaar met het Verdronken Bos aan je linkerhand de Schalkwijkse Wetering af. Op dit traject kunnen in de zomer veel waterplanten groeien. In het voor- en naseizoen heb je hier minder last van. Ga door tot vlak voor een voetbrug die schuin over het water loopt. Even verder zie en hoor je de snelweg. Ga hier naar links de Waalsewetering op tot aan de kanosteiger (aan je rechterhand) van punt (7) Kanoverhuur Hajé
.

(7) Kanoverhuur Hajé - Waalse- en Schalkwijkse Wetering

Onderweg over de Schalkwijkse Wetering: Foto: Marten de la Vieter

Schalkwijkse Wetering met veel waterplanten in de zomer: Foto: Charles Füss

Route van (7) Kanoverhuur Hajé...

• ...naar punt (6) Verdronken Bos:
  Ga vanaf de kanosteiger linksaf de Waalsewetering af tot het einde. Ga hier rechtsaf de Schalkwijkse Wetering op. Op dit traject kunnen in de zomer veel waterplanten groeien. In het voor- en naseizoen heb je hier minder last van. Ga door tot aan de kanosteiger van punt (6) Verdronken Bos
.

(8) Fort Werk aan de Korte Uitweg

Het fort heeft een eigen steiger naast de toegangsbrug. Je kunt hier kano's huren, er is een theehuis en ook een mini-camping. Een fijne pauzeplek!

Nog een mooie foto van de kanosteiger: Foto: Marten de la Vieter

Route van (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg...

• ...naar punt (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering:
  Met de kanosteiger aan je rechterhand, vaar onder de brug door en dan verder het Inundatiekanaal af tot het einde waar je uitkomt op de Schalkwijkse Wetering. Dit is punt (5) Hoek Inundatiekanaal en Schalkwijkse Wetering
• ...naar punt (9) Lunet aan de Snel:
  Met de kanosteiger aan je linkerhand, vaar het Inundatiekanaal af tot de kanosteiger van Lunet aan de Snel op het einde van het kanaal. Dit is punt (9) Lunet aan de Snel
• ...naar punt (10) Polder Blokhoven:
  Ga bij de kanosteiger in het Inundatiekanaal, aan de achterkant van het fort, uit het water. Hier is een stuw. Aan de andere kant van de stuw is weer een kanosteiger waar je het water weer in gaat. Deze sloot gaat door de polder Blokhoven. Bij de volgende stuw is een kanosteiger. Dit is punt (10) Polder Blokhoven

  Kanosteiger achter het fort, en de kanosteiger aan de andere kant van de stuw ter plaatse met de watergang naar het inundatieveld Blokhoven

(9) Lunet aan de Snel

Kanosteiger bij Lunet aan de Snel in het Inundatiekanaal tijdens de opening in 2018: Foto: Charles Füss

Route van (9) Lunet aan de Snel... ...naar punt (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg: Vaar het Inundatiekanaal af tot aan de kanosteiger aan de achterkant van het volgende fort. Dit is punt (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg Hiernaast: Looproute van de parkeerplaats aan de Lekdijk naar de kanosteiger bij Lunet aan de Snel. De afstand is 250 meter vanaf het einde van de parkeerplaats.

(10) Waterberging en Inundatieveld polder Blokhoven

Als waterbergingsgebied heeft polder Blokhoven wel een actieve rol. Om wateroverlast bij hevige regenval te voorkomen, wordt deze polder gebruikt voor tijdelijke opslag van oppervlaktewater.

Loopbrug over het inundatieveld. In de verte is links de stuw te zien: Foto: Charles Füss

Panorama over polder Blokhoven. In de verte is de kerk van Schalkwijk te zien waar de kanoroute vanaf hier naartoe gaat: Foto: Charles Füss

Vervolg van de route naar de St.Michaëlkerk:

Kanosteigers, aan beide kanten van de stuw in het inundatieveld:

Route van (10) Polder Blokhoven...

• ...naar punt (3) St. Michaëlkerk:
  Vanaf de kanosteiger aan de kant van Schalkwijk ga je rechtsaf. Even verder voor een bruggetje gaat een sloot naar links, onder een ander bruggetje door. Neem deze sloot en vaar zo recht af op de grote kerk van Schalkwijk. Daar kom je aan bij punt (3)  St. Michaëlkerk
• ...naar punt (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg:
  Vanaf de kanosteiger aan de kant van het pontje en de loopbrug (je houdt de loopbrug aan je linkerhand) vaar je naar de volgende stuw. Daar kom je aan bij de kanosteiger van punt (8) Fort Werk aan de Korte Uitweg